Artun ÇAĞA
KKTC’nin 2021’in dokuzuncu ayı sonundaki toplam ihracatı geçen yıla kıyasla %29.29 oranında artışla 106 milyon 759 bin dolara çıktı. 2020 yılının Ocak-Eylül döneminde ihracat 82 milyon 579 bin dolar düzeyinde gerçekleşmişti.
İhracat rakamları içinde %1,336.7 (yüzde bin 336) oranında artış gösteren “fişekler ve malzemeleri” (daha önce silahlar ve mühimmat olarak açıklanmıştı) kalemi dikkat çekiyor.
Geçtiğimiz yılın dokuz aylık dönemindeki ihracatın 2019’a kıyasla %58.73 oranında artış gösterdiği de başka bir ilginç veri oldu. 2019’da Ocak-Eylül ihracatı 67 milyon 264 bin dolar olmuştu.
12,5 MİLYON DOLARLIK FİŞEK
KKTC’nin ihracatında geçtiğimiz aylarda “mermiler” başlığı altında gösterilen ancak, Temmuz’da “Silah ve Mühimmat” başlığıyla yayımlanan, Eylül’de ise “fişenkler ve malzemeleri” olarak gösterilen ihracat kalemi ihracatta üçüncü sıradaki yerini koruyor.
Yılın ilk yarısında olduğu gibi 2021’de ihracatta yaşanan yükselişte en beklenmedik katkıyı “fişek ihracatı” yaptı. Haziran’da altı aylık toplamı 43 milyon 569 bin 500 adet olan fişek satışı, üçüncü çeyrekte Eylül’de 54 milyon 608 bin 078 adede çıktı.
Geçtiğimiz yılın Ocak-Eylül döneminde 6 milyon 830 bin adet fişek satışıyla 870 bin dolar gelir sağlanırken, bu yıl 54 milyon adeti aşan satıştan 12 milyon 503 bin dolar ihracat girdisi sağlandı.
HURDALAR 4’TE HARUP 5’TE
Narenciye ve süt ürünleri dışında ülkeye önemli katkı sağlayan ihracat malları içinde hurdaların ağırlığı da arttı. Geçtiğimiz yılın dokuzuncu ayı sonunda 4 milyon 570 bin dolar olan hurda satışı %151.64’lük artışla 11 milyon 501 dolara çıktı. Hurdalarda hurda metallerin payı 10 milyon 672 bin dolar, hurda kağıdın payı da 830 bin dolar düzeyinde gerçekleşti.
İhracatta beşinci sırada ise harup ve harup ürünleri var. Ticaret Dairesi’nin açıkladığı rakamlara göre 2020’ye göre %185.82 oranında artış gösteren harup ürünleri (bütün, çekirdek ve öğütülmüş) ihracatı ise 1 milyon 297 bin dolardan 3 milyon 707 bin dolara yükseldi. Harup çekirdeği ihracatı 3,1 milyon dolar, bütün harup 267 bin dolar, öğütülmüş harup (harup unu) ihracatı da 243 bin dolar düzeyinde kayıtlara geçti.
ORANSAL ARTIŞTA SİGARA İKİNCİ SIRADA
İhracatı oran olarak artanlar arasında “fişeklerden” sonra ikinci sırada ise “sigaralar” ihracatı geliyor. Geçen yılın dokuz aylık dönemine kıyasla %982.9 oranında artan sigara ihracatı 84 bin dolardan 910 bin dolara yükseldi.
İki milyon dolar sınırını geçen ihracat kalemi olan yumurtada (2,7 milyon dolar) artış oranı %141 oranında artış sağlanırken, 1,7 milyon dolar civarında ihracat girdisi sağlanan piliç etinde %12.47’lik düşüş söz konusu.
SÜT ÜRÜNLERİ VE NARENCİYE OLMASA…
Ticaret Dairesi’nin verileri 2021’in dokuzuncu ayı sonunda ülkenin ana ihracat kalemlerinden süt ürünleri ve narenciyenin, tüm ihracatta %60.32’lik bir paya sahip olduğu dikkati çekiyor.
Süt ürünleri ihracatı geçen yılın aynı dönemine kıyasla %4.14 artışla 34 milyon 341 bin dolardan 35 milyon 762 bin dolara çıkarken, narenciye ihracatı geçen yıla kıyasla %4.62 artışla 27 milyon 378 bin dolardan 28 milyon 644 bin dolara yükseldi.
Ticaret Dairesi’nin istatistiklerinde yer alan 20 ana ihracat kaleminden 10’unun dış satımında artış, 10’unun dış satımında ise düşüş saptandı.
Verilere göre patates ihracatında %81.6, ilaçlarda %72.8, narenciye esans yağında %50.2, narenciye konsantresinde %33.8, piliç etinde %12.5, konfeksiyonda %21.4, derilerde %5.2 ve sebzelerde de %1.9 oranında düşüşler oldu. Arpa ihracatı ile Antep fıstığı ihracatı ise tamamen sıfırlandı.
