KKTC’de uzun süredir ekonomide süren ve gittikçe derinleşen sorunlara yönelik tepkiler giderek artarken, ekonomik örgütlerin de rahatsızlığı yükseliyor.
Geçtiğimiz birkaç gün içinde Kıbrıs Türk Ticaret Odası (KTTO), Kıbrıs Türk Sanayi Odası (KTSO), Kuzey Kıbrıs Hızlı Tüketim Ürünleri Tedarikçileri Derneği (TUTDER) ve Kıbrıs Türk Esnaf ve Zanaatkârlar Odası (KTEZO) farklı konulardan duydukları endişeleri dile getirdi.
Ticaret Odası, hemen her sektörde yapısal reformlar gerektiğini ortaya koyarken, TUTDER devlete ödenen yüksek vergilerden söz edip, “Daha kaliteli yaşam her vatandaşın hakkı” olduğuna vurgu yaptı. KTEZO ise elektrik zammının ekonomik yıkım ve eşitsizlik yarattığını kaydetti.
Kıbrıs Türk Sanayi Odası (KTSO) elektrikte yapılan zammı eleştirerek, “Artık ülkemizde üretim yapmak imkânsız hale gel
DENİZ: KAYIT DIŞILIK KAÇAKÇILIKTIR
Ticaret Odası Başkanı Turgay Deniz, ülke ekonomisinde yaşanan son gelişmelere ilişkin değerlendirmesinde ülkede kayıt dışılığının ciddi oranda arttığını vurgulayarak sınır kapılarında peşin alınan KDV ile içeride alınan KDV arasındaki ciddi farkın kayıt dışı ekonominin varlığını gösterdiğini söyledi.
Bu boyuttaki kayıt dışılığı kaçakçılık olarak nitelendirmek gerektiğini anlatan Deniz, kayıt dışılığı önlemek için sıkı denetimin yanı sıra caydırıcı cezalar gerektiğini ifade etti.
Deniz, Katma Değer Vergisi’ni saklamak, gizlemek, yatırmamak, beyan etmemek, vermemek devletin malına zarar vermektir. Dolayısıyla bunun çok ağır cezası olması gerekir. Kişilere göre değişen değil, sabit cezalar olması şarttır” dedi.
‘ÜRETİM YAPMAK İMKANSIZ HALE GELDİ’
Kıbrıs Türk Sanayi Odası (KTSO) elektrikte yapılan zammı eleştirerek, “Artık ülkemizde üretim yapmak imkânsız hale gelmiştir, zamlı elektrik faturaları ile üreticinin başa çıkması mümkün değildir” uyarısında bulundu. Sanayi Odası’ndan yapılan yazılı açıklamada, zamlı elektrik faturalarına tepki gösterilerek, “sanayi üretiminin ve ihracatın durma noktasına geldiğini” belirtildi.
“İşletmelerimiz elektrik faturasını ödeyemeyecek, elektriği kesilecek ve üretim duracaktır. İşletmelerimiz batma noktasına gelmiştir, borçlanarak elektrik borcunu ödemeye çalışmaktadır. İşsizlik artacaktır” uyarısında bulunan Oda, üreticiye özel tarife ve elektrikte destek uygulaması talebini yineledi.
Önerilerini yineleyen Oda, “Üretici tarifelerinin, diğerlerinden ayrı olarak fiyat uygulanması, diğer ülkelerde olduğu gibi, üreticiye özel tarife olması ve Kws başına 2010 yılından beri 10 kuruş olarak sanayiciye uygulanan elektrikteki desteğin önemli bir yüzdelik getirilerek uygulanması” gerektiğini yineledi. Sanayi Odası, ancak bu önlemlerin alınmasıyla, “yıllardır söylenmekte olan üretim ve sanayiye verilen önemin ortaya çıkabileceğini” kaydetti.
KALİTELİ YAŞAM HER VATANDAŞIN HAKKI
TUTDER ise bir ilanda vatandaşlara hitap ederek, devlete Mayıs’ta 100 milyon TL, Haziran’da da 120 milyon TL vergi ödendiğini, bununla da vatandaşın devletten yol, su, eğitim, kanalizasyon, sağlık ve eğitim hizmetlerini peşinen isteme hakkının doğduğu belirtildi.
Açıklamada ayrıca, “Bu ay vergilerinizin miktarı 120 milyon TL. Vergilerini peşin ödeyen vatandaşlar olarak sadece temel hizmetleri değil devletimizden daha kaliteli bir yaşam için gerekli koşulları oluşturmasını talep etme hakkımız doğmuştur. Daha kaliteli yaşam her vatandaşın hakkıdır, bunu talep etmek vatandaşlar olarak hakkımızdır” denildi.
EKONOMİK YIKIM VE EŞİTSİZLİK
KTEZO’dan yapılan yazılı açıklamada ise elektrik zammının ekonomik yıkım ve eşitsizlik yarattığını kaydetti. Açıklamada, ortaya çıkanın sadece gelir eşitsizliği olmadığı kaydedildi, “Yoksulsanız ilaca, tahlile, hastaneye ulaşamıyor, randevu alamıyor, hastalığınızın son noktasında sedyeyle taşınmak zorunda kalıyorsunuz. Yoksulsanız kaldığınız evin kira sorunundan dolayı ha şimdi evden atılacak ha yarın kaygısı içinde ömrünüzü tüketiyorsunuz” denildi.
