Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti ile Türkiye Cumhuriyeti’nde asgari ücretle çalışanlar Avrupa kıtasının en düşük gelirlileri arasında yer alıyor. Tüm AB ülkeleri içinde sadece Bulgaristan’ın üzerinde yer alırken, Türkiye açık arayla son sırada.
KKTC’de 25 Kasım tarihinde toplanıp karar almadan dağılan Asgari Ücret Tespit Komisyonu’nun bir kez daha ne zaman toplanacağı bilinmezliğini korurken, Türkiye’de 2021 yılının asgari ücretinin belirlenmesi için görüşmeler başladı.
Gerek KKTC’de gerekse Türkiye’de asgari ücret çok sayıda işçi ve işveren tarafından merakla beklenirken, Avrupa ülkeleri ile ücret makasının iyice açıldığı görülüyor. Avrupa’da şu an KKTC sadece Bulgaristan’ın önünde yer alırken, Türkiye bu ülkenin de altında kaldı.
Avrupa Birliği’nde şu anda Türkiye’ye en yakın asgari ücret 371 dolar ile Bulgaristan’da uygulanırken, en yüksek asgari ücret ise 2 bin 548 dolar ile Lüksemburg’da karşımıza çıkıyor.
KKTC’de şu anda uygulanan asgari ücret 420 dolar civarında, Türkiye’de ise 297 doların altında. Söz konusu rakamlar ise son 10 yılın en düşük asgari ücretleri olarak dikkati çekiyor.
KKTC’nin yakın komşusu Güney Kıbrıs’ta işe başlayanlar için ilk asgari ücret 1,044 dolar olarak uygulanırken, altı ay sonunda 1,108.80 dolara çıkıyor.
KKTC ve Türkiye’de asgari ücret yıllardır enflasyon oranı veya üzerinde artırılıyor. Fakat Türk Lirası‘nın son yıllarda yaşadığı büyük değer kaybı, asgari ücretlilerin alım gücünde ciddi bir gerilemeye yol açtı.
KKTC asgari ücret halen net 3 bin 323 TL, Türkiye’de ise 2 bin 324 TL olarak uygulanıyor.
TÜRKİYE’DE GÖRÜŞMELER BAŞLADI
Türkiye’de 2021 yılının asgari ücretini belirleyecek Asgari Ücret Tespit Komisyonu görüşmelere 4 Aralık’ta başladı. Komisyonun ay sonuna kadar bir zam oranı belirlemesi bekleniyor.
Asgari ücret yıllardır enflasyon oranı veya üzerinde artırılıyor. Fakat Türk Lirası‘nın son yıllarda yaşadığı büyük değer kaybı, asgari ücretlilerin alım gücünde ciddi bir gerilemeye yol açtı.
Türkiye’de bir asgari ücretlinin brüt maaşı 2016 yılı başında 500 doların üzerindeyken, 2020 sonunda bu miktar 300 doların altına geriledi.
Türkiye’de üretilen ve tüketilen pek çok ürünün maliyetinde döviz bazlı girdi (elektrik, petrol, ithal hammadde ve ara maddeler gibi) olduğu için döviz kurundaki artış bu ürünlerin fiyatını artırdı, asgari ücretin ise değerini düşürdü.
ÇALIŞANIN YARIDAN FAZLASI
Eurostat istatistiklerine göre 2010 yılında Türkiye’de maaşlı çalışanların yaklaşık yüzde 43’ü asgari ücret veya yüzde 5 üzerinde maaş alıyordu.
Bu konuda Türkiye’ye en yakın Avrupa ülkesi olan Slovenya’da oran yüzde 20’nin altında, Portekiz’de yüzde 16, Yunanistan’da ise yüzde 6 civarındaydı.
Ancak, Kocaeli Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi’nde endüstri ilişkileri, emek tarihi ve çalışma hukuku üzerine çalışmalar yürüten Doç. Dr. Aziz Çelik, 2017 verilerine göre Türkiye’de bu oranın yüzde 57 civarında olduğunu söylüyor. Aynı yılın Eurofound verilerine göre AB ülkeleri içinde ise en yüksek oranlar Romanya’da yüzde 22, Portekiz’de ve Macaristan’da yüzde 20.
KKTC’DE BU ORAN HİÇ AÇIKLANMADI
KKTC’de ise Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı yanında asgari ücret görüşmelerine giren sendikaların da bu konuda açıkladığı herhangi bir bilimsel rakam yok.
Ancak, kamu çalışanları dışarıda bırakılırsa geriye kalanların asgari ücretle çalışma oranlarının Türkiye ile kafa kafaya gittiği düşünülüyor. Ayrıca, son dönemlerde özellikle kaçak çalışanların sayısının iyice artması, asgari ücretin altında çalışan kişilerde de ciddi bir artış olduğunu gösteriyor. Kaçak çalışan işçilerin büyük kısmını Türkiye haricinde üçüncü ülkelerden gelenlerin oluşturduğu da biliniyor.