Artun ÇAĞA
KKTC’de gıda enflasyonu Şubat ayında çıktığı %77.52 oranıyla son 21 yılın rekor seviyesinde kalmayı sürdürdü. Ekmek geçen yıla göre %105 daha pahalı. Devletin resmi verilerine göre genel enflasyon da Şubat’ta çıktığı %64.30 oranıyla son 21 yılın zirvesinde.
Şubat ayında başlayan ve Mart ayında da devam eden zam yağmurlarının, Türk Lirası’nın ağır değer kayıplarıyla birleşip, Mart ayında hem gıda hem de genel enflasyon rakamlarını uçurmasından endişe ediliyor.
Açıklanan resmi verilere göre gıda enflasyonu yıllık bazda %66.76 ile 2001’den sonraki en yüksek oranına yükseldi. Gıda enflasyonu geçtiğimiz Şubat ayında %8.94 oranında yükselirken, %7.11 oranında gerçekleşen aylık enflasyona tek başına %1.63 oranında etki etti.
Son 21 yıl içerisinde yıllık bazda zirve yapan gıda enflasyonu geçtiğimiz Ocak ayında %66.76, 2021 yılının Aralık ayında %58.21, Kasım ayında %35.54, Ekim ayında %30.72, Eylül ayında %28.05, Ağustos ayında %30.23, Temmuz ayında %26.30, Haziran ayında da %20.36 düzeyinde açıklanmıştı. Şubat 2021’de gıda enflasyonu yıllık bazda (Şubat 2020’ye göre) sadece %10.88 oranında saptanmıştı.
Kurumun verileri geçtiğimiz Eylül’de %21.05, Ekim’de %23.63, Kasım’da %27.39, Aralık’ta %46.09, Ocak’ta %53.36 olan yıllık genel enflasyon oranının ise %64.30 oranına uçtuğunu da gösteriyor.
EKMEK FİYATLARI ÇILDIRDI
Başbakanlığa bağlı İstatistik Kurumu verilerine göre, her evin vazgeçilmezi temel gıda maddelerinden ekmeğin fiyatı Şubat 2021-Şubat 2022 periyodunda (bir yılda) %104.12 oranında zamlandı. Resmi veriler, geçtiğimiz Ocak ayında ekmek fiyatında saptanan %0.89 oranında ucuzlamanın Şubat ayında %5.04 oranında arttığını gösteriyor. Geçtiğimiz yılın son üç ayında ekmeğe Ekim’de %3.16 oranında, Kasım’da 29.67 oranında, Aralık’ta da 18.12 oranında zam yapılmıştı.
Ocak 2022 sonuna göre bir yıllık periyotta Tüketici Fiyat Endeksi’nde kapsanan (TÜFE) “En Ağırlıklı 40 Madde” içinde yer alan gıdalardan kuzu eti pirzolada yıllık bazda %32.52 oranında (aylık %8.19), dana eti kıymada %28.02 oranında (aylık %6.10), hellimde %62.50 oranında (aylık %0.00), temizlenmiş bütün tavukta %86.09 oranında (aylık %0.00), sütte (uzun ömürlü) %64.43 oranında (aylık %0.00), su (damacana) %43.03 oranında (aylık %1.59) ve yoğurtta da %72.78 oranında (aylık %-0.87) artışlar yaşandı.
Et, kıyma ve su dışındaki ürünlere gelen astronomik zamların hem gıda enflasyonunu hem genel enflasyonu hem de Türk Lirası’nın dövizler karşısındaki değer kaybını geçtiği de dikkati çekti.
ŞUBAT 2021’DE SADECE %10.88 İDİ
Geçtiğimiz ay sonu itibarıyla saptanan yıllık gıda enflasyonu oranı bir önceki yılın gıda enflasyon oranından %612.5 oranında daha yüksek. Şubat 2021’de gıdadaki yıllık enflasyon oranı sadece %10.88 düzeyinde saptanmıştı.
Şubat 2021 sonunda; ana harcama gruplarının en önemlisi olan “Gıda ve Alkolsüz İçecek” başlığındaki endeks değeri de (TÜFE), bir önceki yılın aynı dönemine göre 183 puan arttı. Şubat 2021’de 235 olan endeks değeri Şubat 2022’de 418’e ulaşırken, endeksteki söz konusu yükseliş, bir yıllık sürede gıdada yaşanan fiyat artışlarına işaret ediyor.
GENEL ENFLASYONDAN %21 DAHA YÜKSEK
Ülkedeki gıda enflasyonunun genel enflasyondan ayrışması Şubat 2022’de devam etti. Geçtiğimiz yılın Temmuz ve Ağustos aylarında oluşan açık fark Eylül, Ekim’de de sürerken, Kasım ve Aralık ayları ile Ocak 2022’de gıda enflasyonu-genel enflasyon makası iyice açılmıştı.
Resmi veriler, gıda enflasyonunun toplam yıllık genel enflasyondan 13.22 puan (%21) daha yüksek seviyede olduğunu gösteriyor.
Kurumun verileri ülkenin genel enflasyon oranı ile gıda ve alkolsüz içecekler ana başlığındaki enflasyonunun uzun süre benzer değerlerde gerçekleştiğini ortaya koyarken, Şubat 2021’den itibaren makasın gıda enflasyonu lehine açılmaya başladığı görülüyor.